Zabytki Galeria

Freski na sufitach – XVI wiek

Jak już zaznaczono na stronie Historia Kościoła w Kujawach, w czasie rozbudowy kościoła w 1938 r. odsłonięto i odrestaurowano zamalowane w 1921 roku freski nad ołtarzem głównym z końca XVI w.

Notka konserwatora
(..) ”Na sklepieniu prezbiterium w lunetach po dwa anioły – dość znacznie poruszone, w długich, silnie sfałdowanych szatach, niektóre trąbiące, inne z Arma Christi. Wysklepki wypełnione dekoracją o motywach groteskowych i arabeskowych. Okno i Arkada loży w prezbiterium ujęte obramieniami o motywach okuciowych i kartuszowych z główkami aniołków i festonami.

Tyle notatka konserwatora. Myślę, że ciekawszy i więcej mówiący będzie opis, który znajdujemy w książce Marka Sikorskiego pt „Skarby ziemi Krapkowickiej”. Książka jest dostępna w Parafialnej bibliotece. Opis ten jest ciekawy, gdyż zawiera także pewną interpretację teologiczną.

Arma Christi

Zacznijmy od tego, co to jest Arma Christi.
To łacińska nazwa oznaczająca broń Jezusa Chrystusa w walce przeciwko grzechowi i szatanowi. Pod tym pojęciem rozumie się w sztuce przedstawienie przedmiotów związanych z męką Chrystusa, takich jak: krzyż, włócznia longinusa, naczynie z octem, kij z gąbka, korona cierniowa, tablica z krzyża, gwoździe oraz kolumna, przy której biczowano Zbawiciela, a także Jego wizerunek odbity na chuście Św. Weroniki. W sztuce powstało wiele dzieł związanych z tym tematem. Jednym z ciekawych i mało znanych przykładów występowania tematu Arma Christi są, jak pisze we wspomnianej wyżej książce, Pan Marek Sikorski, freski w kościele parafialnym pw. Trójcy Przenajświętszej w Kujawach.

Kościół ten był zbudowany przez protestantów i przez pewien czas do nich należał (zob. Historia Kościoła w Kujawach). W kręgu protestanckim na Śląsku powstało wiele dzieł sztuki głoszących ideę zbawczego posłannictwa Jezusa Chrystusa. Według protestantów tylko dzięki ofierze Jezusa Chrystusa i Jego męce i ofierze krzyżowej dokonało się Zbawienie.

To właśnie w kręgu protestanckim powstały wspomniane freski w kościele kujawskim, które wykonano w 1595 roku, o czym świadczy fragment zachowanej sygnatury na południowej ścianie prezbiterium.

W prezbiterium tego kościoła namalowano anioły z narzędziami męki Jezusa. Widzimy ich tutaj niosących kolumnę biczowania, gąbkę na kiju krzyż i drabinę. Tym przedstawieniom towarzyszą wizerunki aniołów grających na trąbach. Mamy tu do czynienia dodatkowo z motywem eschatologicznym. Jest to zrozumiałe, gdyż zgodnie z nauką Marcina Lutra, ofiara Jezusa jest obok wiary i łaski jedynym źródłem zbawienia.

Wizerunkom Arma Christi w prezbiterium towarzyszą przedstawienia ptaków rajskich, różnych owoców oraz ornamentów okuciowo – roślinnych. Chodzi tutaj o pewną symbolikę. Sklepienie kościołów w sztuce traktowane było zawsze jako symbol nieba. Dla jej podkreślenia użyto właśnie przedstawień, których sens i znaczenie wyraża kosmos, niebo, nieskończoność oraz duszę i zbawienie. Dopełnieniem ideowym tych treści – zwycięstwa nad złem, Męki Jezusa i Zbawienia – są malowidła w przyłuczach sklepienia nawy kościoła. Tutaj namalowano podobne ornamenty, a także tablice kartuszowe, na których zamieszczono inskrypcje będące łacińskim tekstem Symbolum Apostolicum – Składu Apostolskiego. Funkcja ideowa tego wystroju malarskiego była zgodna z ówczesnymi tendencjami w sztuce protestanckiej. Autor tego dzieła, a być może nawet jakiś warsztat, jest bliżej nieznany. Pod względem artystycznym opisane tu freski wykazują wysoki poziom i należą do wybitnych dzieł śląskiego malarstwa.

Symbolum Apostolicum – Skład Apostolski

Ołtarz główny przyścienny – XVIII wiek

Notka konserwatora zabytków
(…)”Partia przyścienna z obrazem Trójcy Świętej, który namalował Franciszek Sebastini w 1776 r. … Osie skrajnie ujęte w dwie kolumny o trzonach kanelowanych, kompozytowych kapitelach, między nimi stojące rzeźbione postaci Św. Franciszka i (wg. konserwatora nie zidentyfikowana).. Kolumny dźwigają profilowane, wielouskokowe gzymsy, na których są woluty z rzeźbionymi, siedzącymi aniołkami. Nasada o wolutowej linii spływów z Okiem Opatrzności na tle promieni, zamknięta falistym profilowanym gzymsem, z wazonem na szczycie”.

FIGURY WKOMPONOWANE W OŁTARZ (XVIII wiek)

Notka konserwatora zabytków
W notce konserwatora, sporządzonej w oparciu o „Katalog zabytków sztuki w Polsce t. VII” pod redakcją T. Chrzanowskiego M. Korneckiego, na temat wyżej wymienionych figur czytamy:

(…)” z lewej strony pełnoplastyczna kompozycja figuralna, na niskim postumencie; Św. Antoni ukazany frontalnie, w pozycji stojącej, w kontrapoście, z lewą stopą wysunięta; lewa ręka zgięta, wyciągnięta do przodu, otwarta dłoń podtrzymuje leżącą płasko, dużą, zamknięta księgę, na której siedzące bokiem, zwrócone ku świętemu Dzieciątko; święty, prawą, zgiętą ręką, obejmuje Dzieciątko, przyciskając je do ramienia, w dłoni fragment szatki, która częściowo osłania jego nagie ciało; dzieciątko z nieznacznie ugiętymi nóżkami, prawą rączką dotyka brody świętego; Św. Antoni ubrany w habit przewiązany sznurem w pasie, odsłaniający obute w sandały stopy; twarz okrągła włosy krótkie, falujące; Dzieciątko pulchne, twarz o delikatnych rysach, włosy ufryzowane. Kolorystyka figur biała, księga szatka i sznur habitu – złocone” (…) ”figura z prawej strony pełnoplastyczna, na niskim postumencie, ukazana frontalnie, w pozycji stojącej w kontrapoście; prawa ręka zgięta, uniesiona na wysokość piersi dłoń przymknięta, lewa ręka ugięta, ułożona wzdłuż boku, dłoń ujmuje grzbiet, przyciśniętej do biodra, zamkniętej księgi, szyja naprężona, głowa skręcona w stronę prawego ramienia; święty ubrany w długa suknię, przewiązany luźno w pasie, z kokardą na prawym boku, odsłaniającą bose stopy oraz wierzchnią szatę z szerokim dekoltem, odkrywającym lewe ramię; twarz o ostrych rysach, włosy falujące, wywinięte na prawym ramieniu, pełen zarost. Kolorystyka figury biała, księga i fragmenty szaty – złocone. Tyle na ten temat notka konserwatora zabytków.

Kronika Parafialna podaje, że wkomponowane w tę partię ołtarza naturalnej wielkości figury, przedstawiają Św. Jana Chrzciciela i Św. Antoniego Według zapisów znajdujących się w kronice parafialnej autorem tych figur prawdopodobnie był Józef Franciszek Mangold, jeden z wykonawców rzeźb figuralnych w Auli Leopoldyna we Wrocławiu. Johannes Preisner w cytowanej Książce zwraca uwagę na ułożenie palca wskazującego prawej ręki. Pisze:

(..)” figura Jana Chrzciciela wskazuje palcem prawej ręki na książkę trzymaną w lewej ręce, na której dawniej chyba przedstawiony był Baranek Boży”(..)

To właśnie Jan Chrzciciel nazwał Chrystusa Pana Barankiem Bożym, który gładzi grzechy świata.
Może też być inna interpretacja. Mianowicie: idąc za jego myślą, którą rozwija opisując gest Św. Piotra wskazującego kluczem ku górze, z płaskorzeźby na ambonie można by analogicznie powiedzieć…, kto chce wejść do królestwa niebieskiego niech słucha i czyta słowo Boże z tej księgi.

OBRAZ TRÓJCY PRZENAJŚWIĘTSZEJ (1776 rok)

Notka Konserwatora zabytków
Obraz Sebastiniego umieszczony w ramie profilowanej, uskokowej, zróżnicowanej ornamentem, rocaille, złoconej. Nieco z lewej – po przekątnej, brązowy krzyż podtrzymują dwaj aniołowie – jeden w szacie niebieskiej, drugi żółtej. W górze z prawej Chrystus siedzący na obłokach, wokół bioder biała draperia, czerwona draperia przerzucona przez lewe ramię, skłębiona zasłaniająca uda. Chrystus zwrócony profilem w lewo, twarz lekko uniesiona, w prawej wyciągniętej dłoni trzyma berło, które wręcza Bogu Ojcu. Popiersie Boga Ojca wynurza się z lewej spośród obłoków z główkami aniołków. Bóg Ojciec ubrany w suknię o odcieniu niebieskim, rozwianą draperię, włosy i zarost siwe, gęste. Nad Nimi gołębica, wyżej z prawej aniołek oraz główki aniołków. Ruch, ekspresja. Tonacja: szaro- niebiesko- czerwono- różowo- brązowa.

Cytowany tu wielokrotnie Johannes Preisner dopatruje się w treści tego obrazu dalszego ciągu programu Biblijnego przedstawionego na ambonie, który ukazuje także rytm Roku Liturgicznego.
Krzyż w dolnej części obrazu wskazuje na Wielki Piątek,
Zmartwychwstały Syn Boży Jezus Chrystus wskazuje na Wielkanoc.
Jezus Chrystus siedzący po prawicy Boga Ojca wskazuje naprawdę o Wniebowstąpieniu.
Unosząca się nad Nimi gołębica – symbol Ducha Św. wskazuje na Uroczystość Zesłania Ducha Świętego.

Renesansowa ambona

Po stronie lewej znajdowała się kunsztownie rzeźbiona ambona z końca XVI wieku. Istnieje ona do dziś i stanowi prawdziwe arcydzieło sztuki rzeźbiarskiej późnego Renesansu. Johannes Preisner w cytowanej tu już książce tak opisuje tę ambonę.

Wejście na ambonę i jej ściany boczne zdobi sześć płaskorzeźb przedstawiających sceny z życia Najświętszej Maryi Panny i Jezusa /Zwiastowanie, Narodzenie i Pokłon Trzech Króli/. Na dolnym końcu schodów widzimy Św. Piotra wskazującego kluczem ku górze jak by chciał powiedzieć:
,(…)kto chce wejść do królestwa Bożego, ten niech słucha Słowa Bożego głoszonego z tej ambony(…)
Pomiędzy scenami Zwiastowania i Narodzenie znajdują się figura Jakuba Starszego, pierwszego męczennika. Pomiędzy scenami Narodzenia i Pokłonu Trzech Króli widzimy figurę Św. Andrzeja – brata Św. Piotra. Czasza ambony udekorowana jest scenami : Obrzezania, Chrztu w Jordanie, Modlitwy w Ogrodzie Oliwnym, /Wielki Czwartek/. Pomiędzy nimi znajdują się figury czterech Ewangelistów. Jednej figury brakuje. Zaginęła prawdopodobnie w czasie któregoś z remontów.Czasza ambony umieszczona jest na zwieńczeniu figury przedstawiającej Św. Krzysztofa. Chrystoforos znaczy niosący Chrystusa. Tak jak według legendy Św. Krzysztof niósł na swoich barkach Chrystusa przenosząc go przez wody rzeki, tak w kościele kujawskim dźwigał on na swoich barkach czaszę ambony, z której głoszona była Ewangelia – Dobra Nowina o Zbawieniu.Figura Św. Krzysztofa z upływem czasu uległa zniszczeniu i w roku 1870 zastąpiono ją drewnianą kolumną zwieńczoną kapitelem ozdobionym złoconymi ornamentami roślinnymi. W takiej postaci można oglądać ją w kościele kujawskim do dziś.Cytowany wyżej Marek Sikorski dopatruje się w także w tej ambonie wpływów protestanckich. Pisze on w swojej książce(…)” W regionie krapkowickim spotykamy się z pewnym osobliwym zabytkiem sztuki epoki reformacji. Jest nim kazalnica z kościoła parafialnego w Kujawach, który przez pewien czas w epoce nowożytnej należał do protestantów. Została ona wykonana z drewna około 1620 r. Nie przetrwała ona do naszych czasów w całości, brakuje bowiem typowego baldachimu oraz bramki. Korpus kazalnicy ozdabiają sceny z Nowego Testamentu: Obrzezanie, Chrzest w Jordanie i Ogrójec. Na narożnikach korpusu znajdują się figury Czterech Ewangelistów, lecz przedstawione bez atrybutów. Sztuka i teologia protestancka traktowała ich jedynie jako świadków wiary w Chrystusa, a odrzucała ich kult jako świętych.

Pan Marek Sikorski zwraca jeszcze uwagę na to, że pod scenami korpusu schodów znajdują się kartusze. Wyciąga wniosek, że pierwotnie znajdowały się na nich cytaty biblijne odnoszące się do tych przedstawień; i twierdzi, że zostały one usunięte w czasie przemalowania w 1894 roku.

Krzyż

KrzyżZ tego okresu pochodzi także krzyż drewniany. Na nim umieszczony jest korpus Chrystusa ukrzyżowanego. Rzeźba Chrystusa przedstawia w bardzo realistyczny sposób ciało Chrystusa pokryte ranami, które przypominają rany, jakie pojawiają się na ciele człowieka chorego na trąd. Figura powstała zapewne w czasach, gdy panowały zarazy. Można by pomyśleć, że artysta chciał ukazać Chrystusa, który przyszedł nie tylko „…leczyć ludzkie choroby”, ale utożsamia się z każdym cierpiącym, współcierpi z nim i jest przy nim.

”… coście uczynili jednemu z braci moich najmniejszych mnie uczyniliście”.

Przez pewien czas krzyż ten znajdował się w prezbiterium, a później przez długie lata na ścianie przy wejściu do kościoła. Obecnie znajduje się w kaplicy Św. Józefa.

Ołtarz Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny (rok 1953)

Z prawej strony znajduje się ołtarz Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny.

Notka Konserwatora
oltarze-boczne-01Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednokondygnacyjny; mensa profilowana, o kielichowym kształcie, lico zdobione podłużną płyciną, o wklęsłych narożach, z krzyżem w centrum; predella na schodkowym podwyższeniu, łukowato wygięta, wydzielona profilowaną strefą cokołową i gzymsem, na osi dekoracja ze stylizowanych, akantowych liści, zwiniętych w formie ślimacznic; retabulum wypełnione konchową niszą, z muszlą w podniebiu, stanowiącej tło dla pełnoplastycznej figury Marii; po bokach retabulum wolutowe spływy ozdobione kwiatowymi girlandami; w górze belkowanie z profilowanym gzymsem, wygiętym wydatnie w środkowej części, z gzymsu zwieszony lambrekin na osi klucz; w zwieńczeniu, wsparta na ślimacznicowych, akantowych podporach, promienista gloria z monogramem Maryjnym. Ołtarz marmoryzowany w odcieniach zieleni i czerwieni, ornament złocony i srebrzony, gloria srebrzona ze złoceniami.

 

POLICHROMOWANA FIGURA NAJŚWIĘTSZEJ MARII PANNY

Notka Konserwatora
Pełnoplastyczna rzeźba, ustawiona na schodkowym wielobocznym postumencie; Maria ukazana frontalnie, w pozycji stojącej, w kontrapoście; lewa stopa spoczywa na oplatającym glob wężu, który otwartą paszczą pożera leżące obok jabłko; ręce rozłożone szeroko na boki, dłonie otwarte, głowa skręcona w stronę prawego ramienia; na piersi – płonące serce; Maria ubrana w suknię z długimi rękawami, przewiązaną w pasie, prawe ramię i ręce – okryte płaszczem; twarz owalna, oczy duże, drobne usta, włosy ufryzowane, opadające na ramiona, ujęte opaską. Rzeźba polichromowana, karnacja blado – różowa, suknia srebrna, płaszcz złocony.

Ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa (rok 1953)

oltarze-boczne-02Notka Konserwatora
Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednokondygnacyjny; mensa profilowana, o kielichowym kształcie, lico zdobione podłużną płyciną, o wklęsłych narożach, z krzyżem w centrum; predella na schodkowym podwyższeniu, łukowato wygięta, wydzielona profilowaną strefą cokołową i gzymsem, na osi dekoracja ze stylizowanych, akantowych liści, zwiniętych w formie ślimacznic; retabulum wypełnione konchową niszą, z muszlą w podniebiu, stanowiącej tło dla pełnoplastycznej figury Chrystusa; po bokach retabulum wolutowe spływy ozdobione akantowymi liśćmi i girlandami; w górze belkowanie z profilowanym gzymsem, wygiętym wydatnie w środkowej części – w formie ślimacznic; na gzymsie, na osi ażurowa korona, po bokach- płonące wazony; w zwieńczeniu, promienista gloria z monogramem IHS.
Ołtarz marmoryzowany w odcieniach czerwieni i zieleni, ornament złocony i srebrzony, gloria i wazony srebrzone, ze złoceniami.

 

POLICHROMOWANA FIGURA NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA

Notka Konserwatora
Pełnoplastyczna rzeźba, ustawiona na schodkowym wielobocznym postumencie; Chrystus ukazany frontalnie, w pozycji stojącej, z delikatnie ugiętymi nogami, prawa stopa wysunięta, wsparta na globie, otoczonym skłębionymi obłokami; ręce szeroko rozłożone na boki, dłonie skierowane wierzchem ku górze, głowa nieznacznie przechylona w stronę lewego ramienia; na piersi gorejące serce. Ubrany w suknię z długimi rękawami, przewiązaną w pasie, tył sylwetki osłonięty pofałdowanym, rozwianym płaszczem, przewieszonym przez lewe ramię, zza płaszcza wychodzące promienie; głowa ujęta promienistym nimbem; twarz pociągła, włosy krótkie, pełen zarost. Figura polichromowana, stopy i ręce sino – blade, twarz blado – różowa, suknia srebrzona, płaszcz i promienie złocone, serce czerwono – złote.

Tablica pamiątkowa

tablica

Na tablicy wspomnianej w historii Kościoła znajduje się następujący napis.

Po lewej stronie:

W Niemodlinie w roku 1584, 4 czerwca o wpół do 2-giej po południu zasnął spokojnie i błogo w Panu po prawdziwym wezwaniu Syna Bożego szlachetny czcigodny Chermeste [?] i dobrze znany pan Caspar Pückler von Groditz dziedzic państwa Niemodlin, Kuya i Canterszdorf /Kantorowice, pow. Brzeg/ leży tutaj pochowany.

Po prawej stronie:
W Niemodlinie w roku 1591 14-go sierpnia o 2-giej w południe zasnął spokojnie i błogo w Panu po prawdziwym wezwaniu Syna Bożego szlachetny czcigodny chwalebny i dobrze znany pan Baltazar Pückler von Groditz dziedzic państwa Niemodlin pan na Cugia i Cantersdorff Jego Rzymsko-Cesarskiej Mości etc. Stolnik, sędzia Sądu Ziemskiego księstwa opolskiego i raciborskiego leży tutaj w Kujawach pochowany. Niech Bóg da im błogi odpoczynek i radosne zmartwychwstanie do życia wiecznego.

Kaplica i ołtarz św. Barbary

W latach między 1679 a 1730 dobudowano do istniejącego kościoła dwie kaplice z ołtarzami. W prawej znajdował się obraz Św. Jana Nepomucena – dzieło Sebastiniego. Niestety obraz nie zachował się do naszych czasów. Potwierdza to kronika parafialna. Obecnie ta kaplica poświęcona jest Św. Barbarze. W 1953 r. kaplica ta zresztą jak i kaplica Św. Józefa została wyposażona w neobarokowy wystrój przez Josepha Mitschke /1886 – 1968/.

sufit_sbMalowidła w obu kaplicach wkomponowano w kolebkowe sklepienia w formie centralnego przedstawienia ujętego szerokim złoconym gzymsem i czterech postaci Świętych przedstawionych na żaglach narożników sklepienia, spływających w kierunku podpór – pilastrów dźwigających sklepienie. Całość przedstawień obwiedziona szarym pasem, który towarzyszy sztukateryjnym ramom.

Na suficie kaplicy Św. Barbary Pan Georg Mitschke namalował obraz „Św. Jan Nepomucen” i „Czterej Ojcowie Kościoła”. Ojcowie kościoła siedzą dumnie na kamiennych postumentach z wyrytymi podpisami:

Sanct Augustinus (Św. Augustyn),
Sanct Ambrosius (Św. Ambroży),
Sanct Gregorius (Św. Grzegorz),
Sanct Hieronimus (Św. Hieronim).

Święty Jan Nepomucen ukazany jest jako siedzący na obłokach; w jednej ręce trzyma krucyfiks, drugą kieruje do anioła, który jedną ręką dotyka ramienia Świętego drugą podnosi liść palmy. Cała scena rozgrywa się w glorii obłoków, w których namalowano liczne postaci aniołków unoszących się bawiących czy pląsających. Scena ta jest szalenie dynamiczna i radosna. /opis Pana konserwatora mgr Andrzeja Marka Barskiego „Z dokumentacji prac konserwatorskich i restauratorskich polichromii ściennych z kościoła Trójcy Świętej w Kujawach”/.
Pan Mitschke zaprojektował również w tej kaplicy ołtarz i namalował do niego obraz Św. Barbary.

 

OŁTARZ ŚW. BARBARY

oltaz_sbNotka Konserwatora zabytków
Ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednokondygnacyjny, ze zwieńczeniem; mensa na schodkowym podwyższeniu, profilowana, w kształcie wazonu, na osi kartuszowa dekoracja, z ornamentem małżowinowym, w medalionie inskrypcja „St. Barbara”; na mesie tabernakulum, na niskim cokole, ujęte po bokach małżowinowymi uszkami, z akantowymi liśćmi, w górnej części drzwiczki wypukłe, dekorowane motywem krzyża wpisanego w promienistą glorię, po bokach girlandy, tabernakulum nakryte profilowanym gzymsem; retabulum prostokątne, z wydzieloną partią cokołową, po bokach kandelabrowe kolumny,ustawione na profilowanych impostach, o kompozytowych kapitelach; wypełnione przez obraz – Św. Barbara, w prostokątnej ramie, wykrojonej półkoliście u dołu, zamkniętej łukiem z uskokami; po bokach ramy i w górze – stylizowany ornament roślinny; retabulum zakończone profilowanym gzymsem, wygiętym półkoliście w środkowej części; zwieńczenie ujęte dwoma wolutowymi spływami, centralnie promienista gloria z kielichem i hostią, na obłoku. Ołtarz marmoryzowany w odcieniach brązu, trzony kolumn w odcieniu czerwonym, kapitele – złocone, ornament i gloria srebrzone, ze złoceniami.

 

OBRAZ ŚW. BARBARY

obraz_sb

Notka Konserwatora
Obraz w profilowanej ramie, wykonanej półkoliście u dołu, zamkniętej łukiem, z wklęsłymi narożami; kompozycja figuralna, wertykalna; na tle kamiennego muru, z okrągłą basztą po prawej stronie, centralnie stojąca postać Św. Barbary, adorowana przez dwa, unoszące się wokół jej głowy, uskrzydlone anioły; święta ukazana frontalnie, w kontrapoście, lewa noga ugięta w kolanie, praworęka opuszczona wzdłuż boku, dłoń ujmuje rękojeść, trzymanego nieco ukosem miecza, sięgające ostrzem jej stóp; lewa ręka zgięta, na wysokości pasa, w dłoni kielich z hostią, wokół której świetlista gloria; głowa nieznacznie pochylona, skręcona w stronę prawego ramienia; święta ubrana w długą, zieloną suknię, z dekoltem, przewiązaną w pasie, o krótkich rękawach, zakończonych strzępiasto, lewe ramię i biodra osłonięte ugrowym płaszczem, przewieszonym przez lewą rękę, osuniętym kaskadowo na prawym boku; na stopach sandały; na głowie korona, wokół nimb; twarz pociągła, rysy ostre, oczy duże, wzrok spuszczony, włosy ciemne, ufryzowane, zebrane z tyłu; głowa oświetlona ukośnym płomieniem; anioły w dynamicznych pozach, z podkurczonymi nóżkami i rozpostartymi skrzydłami, trzymają wieniec i szarfę, którymi koronują Świętą. Kolorystyka obrazu jasna, pastelowa, tło z przewagą szarości, błękitu i zieleni. Obraz sygnowany; „J M 54”.

Kaplica i ołtarz św. Józefa

Notka konserwatora
sufit_SJPodobnie jak w kaplica Św. Barbary tak i ta kaplica w 1953 r. została wyposażona w neobarokowy wystrój przez Josepha Mitschke /1886 – 1968/. Na suficie kaplicy Pan Georg Mitschke namalował obraz „Pokłon trzech Króli” i „Czterej Ewangeliści”. Czterej ewangeliści podobnie jak Ojcowie Kościoła w kaplicy Św. Barbary siedzą na kamiennych postumentach z napisami:

St. Matthaeus (Św. Mateusz),
St. Marcus (Św. Marek),
St. Lucas (Św. Łukasz),
St. Joannes (Św. Jan).

W scenie głównej ukazano Świętą Rodzinę wraz z Dzieciątkiem siedząca w drewnianej stajence krytej strzechą. Przed nimi klęczą Królowie o orientalnych rysach oraz pasterze. Scena ukazana na tle nocnego górskiego pejzażu z aniołami i gwiazdą świecącą nad stajenką. W tej kaplicy na Boże Narodzenie ustawia się Szopkę Betlejemską, z postaciami naturalnej wielkości. Ideą twórców Szopki było przynajmniej w przybliżeniu przedstawienie sceny z sufitu.

OŁTARZ ŚW. JÓZEFA

oltaz_SJNotka Konserwatora.
Półkoliście u dołu, zamkniętej łukiem o wklęsłych narożach; retabulum zakończone przerwanym na osi, uskokowo wygiętym belkowaniem, z profilowanym gzymsem, stał ołtarz przyścienny, architektoniczny, jednokondygnacyjny, ze zwieńczeniem; mensa na schodkowym szerokim podwyższeniu, skrzyniowa z profilowaną partią cokołową, lico ozdobione symetryczną dekoracją ramową, po bokach – kompozytowe pilastry; predella wydzielona profilowanym gzymsem, ujęta wysuniętymi impostami, dekorowanymi prostokątnymi opaskami; na osi tabernakulum: czworoboczne, o skośnych narożach, drzwiczki proste, ujęte półkoliście zamkniętą ramą, dekorowane motywem krzyża i literami „A” i „Ω” naroża ozdobione liściastymi girlandami, w górze ślimacznikowo wygięty gzyms; retabulum ujęte parą kolumn kandelabrowych, o kompozytowych kapitelach i ażurowymi, akantowo – małżowinowymi uszkami; wypełnione przez obraz – Św. Józef z dzieciątkiem, w prostokątnej ramie, wykrojonej owijającym wsparcie dla wolutowych spływów zwieńczenia, po bokach płonące wazy; w zwieńczeniu, centralnie, w nieregularnej, wklęsło – wypukłej ramie obraz – Bóg Ojciec; na półkolistym wieńczącym gzymsie dekoracja ze stylizowanego ornamentu roślinnego.

Ołtarz marmoryzowany w odcieniach czerwieni, trzony kolumn dekoracja ramowa mensy, gzymsy – w odcieniu zieleni i żółci, ramy obrazów, kapitele płonące wazy i detal ornamentalny srebrzone, ze złoceniami.

 

OBRAZ ŚW. JÓZEFA

obraz_SJNotka Konserwatora

Obraz w profilowanej prostokątnej ramie, wykrojonej półkoliście u dołu, zamkniętej łukiem z uskokami, ozdobionej po bokach i w górze stylizowanym akantem; kompozycja figuralna, wertykalna, statyczna; na tle skłębionych obłoków, wśród których uskrzydlone główki puttów, stojąca postać Józefa z Dzieciątkiem na rękach; święty ukazany frontalnie, w kontrapoście, prawa noga ugięta; prawa ręka zgięta, podtrzymuje przy ramieniu Dzieciątko, które obydwiema rękami obejmuje za szyję Świętego; lewa ręka wyciągnięta do boku, w dłoni trzymany pionowo kwiat lilii; głowa przechylona w stronę prawego ramienia, przytulona do główki Dzieciątka; Jezus ukazany frontalnie, lewa nóżka mocno podkurczona, głowa uniesiona; święty ubrany w błękitno – szarą suknię, z długimi rękawami i jasno czerwony płaszcz, o zielonym podbiciu, spięty pod szyją, osłaniający ramiona, prawą rękę i biodra, zwieszony po bokach do stóp; twarz o starczych rysach, wzrok uniesiony, włosy i zarost siwe, kręcone, wokół głowy świetlisty nimb; Dzieciątko nagie, ramiona i fragment bioder przesłonięte białą szatką, twarz owalna, włosy jasne, kręcone;
Wokół stóp świętego uskrzydlone putta, ukazane w półpostaci, część z atrybutami w dłoniach /przyrząd stolarski, bordowa szata, palma/. Kolorystyka obrazu jasna, tło pastelowe, z przenikających się odcieni błękitu, różu i żółci, dominanta w postaci czerwonego płaszcza świętego. W lewym dolnym rogu sygnatura: „JM 57”

 

OBRAZ BÓG OJCIEC

obrazBogojcec_SJNotka Konserwatora

Obraz o kształcie stylizowanego trójliścia, o wklęsło – wypukłych ramionach, w profilowanej ramie, dekorowanej trzema stylizowanymi kartuszami; kompozycja figuralna, oparta na schemacie trójkąta, dynamiczna; centralnie unoszący się na obłoku Bóg Ojciec, poniżej Gołębica – symbol Ducha Świętego, po bokach postaci dwóch uskrzydlonych aniołków; Bóg Ojciec ukazany w pozycji półleżącej, lewa ręka wsparta na łokciu, ujmuje glob, prawa /10/ – ułożona wzdłuż boku, dłoń wyciągnięta, palce rozpostarte; głowa pochylona w dół; twarz o starczych rysach, włosy lekko falujące, długa siwa broda, wokół głowy świetlisty nimb; ubrany w błękitna szatę i oplatający sylwetkę, złoty płaszcz; Gołębica symbol Ducha Świętego ukazana w locie, z rozpostartymi skrzydłami, w promienistej glorii; aniołki w tanecznych pozach, nagie, biodra osłonięte zwiewnymi szarfami. Kolorystyka obrazu stonowana, jasna, z przewagą żółci.