Historia Kościoła

Pierwsza wzmianka o Kościele w Kujawach pochodzi z 1447 roku. Prawdopodobnie był drewniany. Niestety nie posiadamy na jego temat żadnych informacji.

W 1583 roku ówczesny właściciel Kujaw i Niemodlina, Baltazar Pückler von Groditz, wybudował na jego miejscu kościół murowany. Baltazar Pückler, bardziej jeszcze jego małżonka Poliksena, byli gorliwymi zwolennikami reformacji wyznania luterańskiego.

Już w roku 1585 r. urzędował tutaj luterański proboszcz Szymon von Kosel, który poprzednio był wikarym w Krapkowicach.

W roku 1599 ewangelickim proboszczem Kujaw był Mikołaj Ropilius, a po 1606 Adam Albinus Starszy. W związku z wydaniem edyktu restytucyjnego 6 marca 1629 r. na Górnym Śląsku rozpoczął się proces rekatolizacji. Wspomniany wyżej Albinus Starszy po wypędzeniu z Kujaw wyemigrował na Węgry.

O kościele w Kujawach Johannes Preisner w książce pt. „Kujawy – Zielina z kujawskimi przysiółkami” cytuje fragment protokołu powizytacyjnego z roku 1679 r., w którym czytamy:

„(…)kościół parafialny we wsi Kujawy, która jest własnością jaśnie oświeconego hrabiego Karola Ferdynanda Praschmy, wybudowany został kosztownie z cegły przez ówczesne heretyckie państwo w roku 1583 r.

Został on poświęcony Trójcy Świętej. Kościół ten posiada kunsztowne sklepienie oraz chóry dla państwa i dla muzyków. Wewnątrz kościół upiększony jest epitafiami heretyków. Spód kościoła wyłożony jest cegłą. Zakrystia jest murowana. U podnóża ołtarza głównego znajduje się krypta heretyków z ich ciałami. Dzwonnica jest z cegieł, w niej znajdują się trzy dzwony(…)”.

Kościół miał 28 łokci (21,8m) długości i nie licząc później dobudowanych kaplic 12 łokci (9,4m) szerokości. Zwężone prezbiterium było jedno jarzmowe zamknięte trzema bokami ośmiokąta. Obydwie części kościoła miały sklepienie krzyżowo-żebrowe wsparte na przyporach.

Żelazne drzwi

Żelazne drzwi

Okna i portal zachodni były półkoliste. Kościół miał chór, na którym znajdowały się małe organy bez pedału z kilkoma głosami fletowymi.
Pomiędzy prezbiterium i nawą kościoła, przy zakrystii znajdowała się wieżyczka zaopatrzona w otwory strzelnicze, oraz schody prowadzące do loży /oratorium rodziny hrabiego/. Zakrystia była sklepiona, wyłożona cegłą – ciemna i wilgotna, od kościoła oddzielona żelaznymi drzwiami, które do dziś istnieją (zdjęcie obok). W zakrystii znajdowała się tzw. św. piscina – ściek dla wody, którą kapłan mył ręce podczas Mszy Św. albo naczynia liturgiczne. Nad zakrystią znajdowało się oratorium dla właścicieli Kujaw (dziś zakrystia dla ministrantów).

Do kościoła była także dobudowana kostnica z cegły. Dach kościoła, zakrystia oraz kostnica były pokryte ceglaną dachówką. Wokół kościoła znajdował się cmentarz otoczony wysokim murem wykonanym z cegły i kamienia. Przed bramą główną wiodącą na przykościelny cmentarz znajdował się krzyż. Brama ta wymurowana z cegły i kamienia w stylu renesansowym przetrwała do naszych czasów. Posiada ona ten sam fryz, co kościół zbudowany w 1583 r. Dziś parafianie nazywają ją „bronka”, prawdopodobnie od słowa „bronić”. Całość kompleksu, a więc kościół z wieżyczką posiadającą okna strzelnicze, wysoki mur oraz brama, przypominają do dziś małą fortecę obronną. Jest to zrozumiałe, gdyż miejscowości przygraniczne narażone były często na napady ze strony sąsiadów.

W 1665 r. ówczesny właściciel wsi, Franciszek Euzebiusz von Oppersdorff, powołał ks. Adama Boczka na katolickiego proboszcza Kujaw, który tutaj założył nowe księgi parafialne.

Następca hrabiego Franciszka Euzebiusza von Oppersdorffa, hrabia Karol Ferdynand Praschma, żarliwy katolik, założył tutaj w roku 1679 razem z ks. proboszczem Boczkiem Bractwo Św. Barbary. Bractwo to 29 lipca 1679 zostało zatwierdzone przez papieża Innocentego XI.
Hrabia von Praschma utrzymywał 8 muzyków oraz śpiewaków, których zadaniem było wielbić Boga podczas Mszy Świętej. Kościół w Kujawach już wtedy posiadał małe pozbawione pedału organy.

Według protokołu wizytacji z 1679 r. kościół posiadał trzy nie konsekrowane ołtarze. Ołtarz główny z nowym tabernakulum i ołtarz boczny po stronie południowej posiadały wspaniałe nasady bogato zdobione. Natomiast ołtarz boczny po stronie północnej posiadał prostą nasadę bez ornamentów i ozdób. Konfesjonału nie było. Choć to nie należy do istoty tego opisu, to dla ciekawości za P. J. Preisnerem podajemy, że według protokołu powizytacyjnego z 1679 roku do wyposażenia kościoła należały następujące przedmioty:

  • cyborium ze srebra z pozłacaną pokrywą,
  • pozłacany kielich z pateną,
  • srebrny krzyż,
  • pięć ornatów,
  • trzy wartościowe klejnoty ze złota połączone frędzlą, i dwa bezwartościowe,
  • blaszana monstrancja,
  • dwa mosiężne kadzidła,
  • blaszany lichtarz,
  • cztery cynowe konewki,
  • cztery nakrycia na kielich ze złotymi frędzlami,
  • cztery alby z humerałami,
  • cztery stroje dla ministrantów,
  • dwie sutanny,
  • osiem obrusów ołtarzowych,
  • dwa ręczniki (puryfikaterze),
  • dwa rzymskie mszały,
  • jeden rytuał. Więcej na ten temat można przeczytać w wyżej wspomnianej książce J. Preisnera. Książka ta jest dostępna w bibliotece parafialnej.

W protokole powizytacyjnym kościoła z 1688 r. czytamy:

„Poświęcenie kościoła obchodzone było w pierwszą niedzielę po Święcie Narodzenia Najświętszej Marii Panny”.

Według tego samego protokołu powizytacyjnego, a więc z 1688 r., prezbiterium, w którym nie było balasek, zdobiły obrazy Chrystusa, Najświętszej Maryi i Św. Józefa. Ołtarz boczny po stronie ewangelii (lewej) poświęcony był Trójcy Przenajświętszej (dzisiaj Najświętszemu Sercu Pana Jezusa). Ołtarz po stronie lekcji – Św. Barbarze (dzisiaj Niepokalanemu Sercu Najświętszej Maryi Panny).

Kunsztownie rzeźbiona i pomalowana drewniana chrzcielnica stała w przedsionku kościoła, a w nawie kościelnej po prawej stronie stał nowy pomalowany konfesjonał. Po stronie lewej znajdowała się kunsztownie rzeźbiona ambona z końca XVI wieku. Istnieje ona do dziś i stanowi prawdziwe arcydzieło sztuki rzeźbiarskiej późnego Renesansu. Wejście na ambonę i jej ściany boczne zdobi sześć płaskorzeźb przedstawiających sceny z życia Chrystusa Pana. Pomiędzy znajdują się figury czterech ewangelistów. Kielich ambony był umieszczony na zwieńczeniu figury przedstawiającej Św. Krzysztofa. Chrystoforos znaczy niosący Chrystusa. Tak jak według legendy Św. Krzysztof niósł na swoich barkach Chrystusa przenosząc go przez wody rzeki, tak w kościele kujawskim dźwigał on na swoich barkach kielich ambony.

Figura Św. Krzysztofa z upływem czasu uległa zniszczeniu i w roku 1870 zastąpiono ją drewnianą kolumną zwieńczoną kapitelem ozdobionym złoconymi ornamentami roślinnymi. W takiej postaci można oglądać ją w kościele kujawskim do dziś (ZOBACZ).

Z tego okresu pochodzi także krzyż drewniany. Na nim umieszczony jest korpus Chrystusa ukrzyżowanego. Rzeźba Chrystusa przedstawia w bardzo realistyczny sposób ciało Chrystusa pokryte ranami, które przypominają rany, jakie pojawiają się na ciele człowieka chorego na trąd. Figura powstała zapewne w czasach, gdy panowały zarazy. Można by pomyśleć, że artysta chciał ukazać Chrystusa, który przyszedł nie tylko „…leczyć ludzkie choroby”, ale utożsamia się z każdym cierpiącym, współcierpi z nim i jest przy nim. ”… coście uczynili jednemu z braci moich najmniejszych mnieście uczynili”. Przez pewien czas krzyż ten znajdował się w prezbiterium, a później przez długie lata na ścianie przy wejściu do kościoła. Obecnie znajduje się w kaplicy Św. Józefa (ZOBACZ).

Z wyżej przytoczonych protokołów wizytacyjnych wynika, że w latach między 1679 a 1730 dobudowano do istniejącego kościoła dwie kaplice z ołtarzami. W prawej znajdował się obraz Św. Jana Nepomucena – dzieło Sebastiniego.

Niestety obraz nie zachował się do naszych czasów. Potwierdza to kronika parafialna. Obecnie ta kaplica poświęcona jest Św. Barbarze. W lewej kaplicy – dzisiaj Św. Józefa, znajdował się ołtarz z prastarymi figurami 14 Pomocników w Potrzebie. Ołtarz ten w czasie renowacji w 1921 wraz z figurami został spalony, gdyż był spróchniały i zjedzony przez drewnojady do tego stopnia, że nie nadawał się do renowacji. Do 14 Pomocników w potrzebie oprócz Św. Barbary zalicza się następujących Świętych:
Achacjusza, Idziego, Błażeja, Krzysztofa, Cyrkiusza, Dionizego, Erazma, Eustachiusza, Grzegorza, Katarzynę, Małgorzatę, Pantaleona i Wita.

Kościół został konsekrowany w dniu 14 lipca 1763 r. za staraniem hrabiego Antoniego von Schaffgotsch. Konsekracji dokonał ówczesny biskup wrocławski książę Filip Gotthard von Schaffgotsch, krewny ówczesnego dziedzica Kujaw.

Obecny ołtarz główny późnobarokowy bogato zdobiony – murowany, architektoniczny, wklęsły, trójosiowy z nasadą pochodzi z II połowy XVIII w.

Mensa ołtarzowa wolnostojąca. Partia przyścienna z obrazem Trójcy Świętej, który namalował Franciszek Sebastini w 1776. W tę partię ołtarza są wkomponowane naturalnej wielkości figury Św. Jana Chrzciciela i Św. Antoniego. Według zapisów znajdujących się w kronice parafialnej autorem tych figur prawdopodobnie był Józef Franciszek Mangold, jeden z wykonawców rzeźb figuralnych w Auli Leopoldyna we Wrocławiu (ZOBACZ). W roku 1840 kościół otrzymał nowe organy firmy Kinne ze Ścinawy Małej (pow. Prudnik). Organy te znajdują się dziś w kościele w Golszowicach.

W roku 1846 piorun uderzył do wieży kościelnej, uszkadzając ją poważnie, przy czym zostały zniszczone stare dokumenty znajdujące się w kuli pod krzyżem.

Do roku 1856 w kościele znajdowały się figury z drzewa naturalnej wielkości przedstawiające Kaspara i Baltazara Pücklerów, jak również żony ostatniego, Polikseny. Figury te przeniesione zostały do Szydłowca w pow. niemodlińskim. Zamiast tych figur umieszczono w roku 1858 na ścianie bocznej obok obecnie znajdującego się ołtarza N.M.P. tablicę pamiątkową z datami śmierci obu budowniczych kościoła. Tablica ta znajdowała się w tym miejscu aż do 1936 r. Obecnie znajduje się w nawie bocznej po prawej stronie (ZOBACZ).

Żyrandol

Żyrandol

Trumny obojga Pücklerów i Polikseny jeszcze w roku 1929 znajdowały się w grobowcu w podziemiach kościoła. Obecnie jest on pusty. Zachowały się jedynie dwa wieka trumien, jedno większe, drugie mniejsze z datą 1635 r. (ZOBACZ).

Jako dziękczynienie za chybienie zamachu Nobilinga na cesarza Wilhelma I hrabia Hubert von Tiele-Winkler ofiarował kościołowi w 1879 r. żyrandol, który dzisiaj znajduje się w przedsionku kaplicy Bractwa Św. Barbary (zdjęcie obok).

obraz Trójcy Przenajświętszej (Strěda)

Obraz Trójcy Przenajświętszej (Strěda)

W roku 1880 umieszczono w ołtarzu głównym obraz Trójcy Przenajświętszej namalowany przez Strědę, który jednak po kilkunastu latach znów zastąpiono obrazem Sebastiniego po przemalowaniu go przez owego Strědę. Obraz ten również znajduje się obecnie w kaplicy Bractwa Św. Barbary.

W tym samym czasie zakupiono także witraże znajdujące się po obu stronach ołtarza głównego. Jeden z tych witraży zapłacony został ze składek, drugi przez nauczyciela Simonidesa.

W roku 1883 powiększono zakrystię o dawną kostnicę, a w roku 1887 zakupiono nowe ołtarze boczne poświęcone Matce Boskiej i Św. Barbarze (dzisiaj ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa).

W roku 1892 przeprowadzono remont zewnętrzny kościoła i dachu oraz pokryto dach wieży nową dachówką.

Na Boże Narodzenie roku 1925 kościół otrzymał nową szopkę, a w roku 1927 kościół wyposażono w instalację elektryczną, której koszta pokryto ze składek.

W roku 1929 ukończono budowę ogrodzenia cmentarza założonego w 1867 w północnej części wsi. Na życzenie mieszkańców wykopano na cmentarzu studnię.

W latach 1929/30 pozłocono nowe kielichy i monstrancje oraz zakupiono maty posadzkowe dla kościoła.

Rozbudowa Kościoła[/caption]Na życzenie proboszcza w roku 1931 postawiono na placu przykościelnym na cokole figurę umęczonego Chrystusa finansowaną ze składek ludności. Tę, dziś już nieistniejącą figurę prawdopodobnie usunięto w czasie prac związanych z rozbudową kościoła. Jak podaje kronika parafialna, od wielu lat noszono się z zamiarem rozbudowy kościoła, jednak za względu na niekorzystną sytuację gospodarczą przesuwano termin rozpoczęcia prac z roku na rok. Już w roku 1930 parafia zapłaciła 300 marek za projekt budowlany, a w 1935 wszczęto rozmowy na ten temat z przedstawicielami władz. Dzięki energii i szybkiej decyzji ks. proboszcza Wawrzynka udało się przezwyciężyć wszystkie trudności i w roku 1936 rozpocząć prace związane z przebudową kościoła. W 1938 r. rozebrano starą wieżę kościelną, a po podwyższeniu terenu wokół starego kościółka, na którym znajdował się cmentarz, przedłużono kościół w kierunku zachodnim. Postawiono replikę rozebranej wieży.

 

Rozbudowa Kościoła

Rozbudowa Kościoła

 

Do kuli pod krzyżem włożono zamknięte w wodoszczelnej i ognioodpornej puszcze, a sformułowane przez nauczyciela trzy dokumenty.

Dokumenty te wydobyto w czasie pokrycia wieży blachą miedzianą w roku wielkiej powodzi i przekazano je do Wrocławia. Niestety, mimo opisanego powyżej zabezpieczenia tych dokumentów nie udało się odczytać i zachować.

Jeszcze w tym samym roku ukończono budowę w stanie surowym. Przy nadzorowaniu prac ks. proboszczowi Wawrzynkowi pomagał radca budowlany Schützer z Opola, a prace wykonywała firma Johannesa i Gerharda Okoń z Opola. Parafianie pomagali przy budowie furmankami, pracą ręczną i ofiarami pieniężnymi. W czasie rozbudowy kościoła otwarto także kryptę pod kościołem. Według relacji córki Gerharda Okonia w jednym z kamiennych sarkofagów znaleziono w potrójnej trumnie z drewna i cynku zwłoki kosztownie ubranego mężczyzny.

W innej trumnie spoczywała dziewczynka około 12-letnia ubrana jak gdyby do I Komunii Świętej z długimi rudymi włosami i wiankiem na głowie. Podobno zwłoki te niedługo po otwarciu trumny rozpadły się. Kryptę opróżniono i obecnie znajduje się tam kotłownia. Również szczątki ciał i kości z przykościelnego cmentarza przeniesiono na wyżej wspomniany założony na ul. Opolskiej nowy cmentarz.

Zamalowane w 1921 r. freski nad ołtarzem głównym z końca XVI w. odsłonięto i odrestaurowano.

W 1938 dobudowano też trzy przęsła zachodnie i boczne nawy, całość dostosowano do pierwotnej architektury dawnego kościółka. Na stropie namalowano ornamenty roślinne, dostosowane do starych ornamentów prezbiterium dawnego kościółka, oraz tablice kartuszowe, na których zamieszczono inskrypcje będące łacińskim tekstem Składu Apostolskiego ”…Wierzę w Boga Ojca…”. Kościół po rozbudowie jawi się jako renesansowy orientowany (ZOBACZ).

Prace wewnątrz kościoła ukończono w następnym roku. Nowe dzwony ufundowali Mathias Schichter, Hans Sobota i pewna osoba, której nazwiska kronika nie podaje.

Również w 1938 r. na chórze kościoła zamontowano nowe organy firmy Reigera z Krnowa. 17 głosów, dwa manuały, sterowane powietrzem. Miech z napędem elektrycznym. Piszczałki cynowe i drewniane. Koszty zakupu organów pokryła kasa zapomogowo-pożyczkowa.

Odrestaurowano ołtarz główny i ambonę. Na mensie ołtarza głównego wolnostojącego ustawiono nowe pancerne tabernakulum.

Obecne zewnętrzne wymiary kościoła: 34,6 x 20,6 m; wnętrza 28,5 x 19,2 m, wysokość wnętrza 8,5 m, szczyt dachu 17 m, wieży wraz z krzyżem 34 m. Powierzchnia użytkowa 425 m. Mieści ok. 800 osób.

W czasie wojny zarekwirowano część dzwonów dla celów militarnych. Z dawnych dzwonów zachowały się dwa.

1. Spiżowy, sygnaturka, wys. – 34cm, średnica wieńca 46, czaszy 25. Na sklepieniu czaszy rozeta w kształcie gwiazdy, pod nią fryz szer. 8 cm. Motywy roślinne, data 1892 i gwiazdka – zapewne znak firmy. Dzwon ten został ukryty przed rekwizycją w czasie wojny. Odnaleziony wśród gruzu pod dachem kościoła w 1989 r. Prawdopodobnie kiedyś wisiał w małej wieżyce z oknami strzelniczymi przy zakrystii. Do dziś w tej wieżyczce na grubej belce znajduje się hak, który mógł służyć do zawieszania dzwonu. Obecnie ten dzwon jest zawieszony w wieży Kaplicy Bractwa Św. Barbary.

2. Spiżowy wys. 56 cm, średnica wieńca  68 cm. Napis na otoku: – u góry „Santa Barbara Ora pro nobis – 1936” Gestiftet von Johanes Sobota – Kujau. (ufundowany przez Jana Sobota z Kujaw). Niżej „Glockengiserei Hemelingen – Bremen”. W medalionie znak firmowy „OTFTO” Dzwon ten jest nadal zawieszony w obecnej wieży kościoła.

Przy wkroczeniu wojsk radzieckich do wsi 19 marca 1945 r. zginęło 13 osób z parafii. Kościół nie ucierpiał. Jednak uszkodzony został ołtarz główny z tabernakulum i szafy w zakrystii. Także skrzynia żelazna, arcydzieło sztuki kowalskiej, została poważnie uszkodzona. Nabożeństwa można było wznowić dopiero z początkiem kwietnia.

Stalowy wys. 92 cm, średnica wieńca 121

Stalowy wys. 92 cm, średnica wieńca 121

Dopiero po wojnie, w 1957 r. oprócz wyżej wspomnianego dzwonu, który pozostał po wojnie w wieży zawieszono tam następujące dzwony:
1. Stalowy wys. 76 cm, średnica wieńca 99 cm, napis „A 1957 D” wykonawca Huta Mała Panew w Ozimku.
2. Stalowy wys. 82 cm, średnica wieńca 111, inne dane jak wyżej.
3. Stalowy wys. 92 cm, średnica wieńca 121, inne dane jak wyżej (zdjęcie obok).

W 1953 – 54 prawdopodobnie p. Czech, rzeźbiarz z Opola, wykonał wg projektu Josepha Mitzschke ołtarze boczne:
1. Najświętszego Serca Pana Jezusa (ZOBACZ),
2. Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny (ZOBACZ),
3. Świętego Józefa (ZOBACZ),
4. Świętej Barbary (ZOBACZ).

Również w 1953 na wolnostojącej mensie umieszczono drewnianą nastawę. Od czoła mensy znajduje się doskonale naśladujące późny renesans antepedium. Prawdopodobnie w tym też czasie w prezbiterium umieszczono nowe rzeźbione drewniane balaski (naśladownictwo baroku), oddzielające prezbiterium od nawy głównej kościoła. Do wyposażenia kościoła należy także: Droga krzyżowa – płaskorzeźba, gips polichromowany, początek XX w., 14 stacji. Dwa konfesjonały: duży – budowy zamkniętej, ok. 1940 r. oraz mały, budowy otwartej, ok. 1930 r., drewniany. W kaplicy Św. Józefa umieszczono marmurową chrzcielnicę z drewnianym wiekiem.
W czasie ostatnich remontów trwających od 1993 r. powiększono prezbiterium. Przesunięto wspomniane wyżej balaski – tak, że obejmuje ono obecnie także ołtarz Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny, obok którego umieszczono marmurową ambonkę oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa, przy którym umieszczono Chrzcielnicę. W środku umieszczono ołtarz marmurowy, a wokół niego rozmieszczono symbole czterech Ewangelistów.

W roku 2000 wolnostojącą murowaną z cegły mensę ołtarzową wraz z wyżej wspomnianą drewnianą nastawą i tabernakulum przesunięto na ścianę szczytową i wkomponowano w partię przyścienną (wyżej wspomnianego) barokowego ołtarza z końca XVIII w. z obrazem Trójcy Świętej autorstwa Franciszka Sebastiniego (1776). W prezbiterium od strony zakrystii umieszczono sedilia – krzesła dla kapłanów (antyki pochodzenia nieznanego). Dotąd znajdowały się na plebanii. Jedno w stylu renesansowym oraz dwa w stylu barokowym. Wokół ścian ustawiono 16 nowych taboretów dla ministrantów wykonanych przez stolarza Huberta Felka z Kujaw, dopasowanych stylowo do wspomnianych krzeseł.

W czasie ciągle trwających wewnątrz kościoła prac remontowych pod kierunkiem p. Georga Mitschke został odrestaurowany ołtarz główny ze wszystkimi jego elementami, figurami aniołów, figurami Jana Chrzciciela i Św. Antoniego. Nową marmoryzację i złocenia wykonał sam mistrz Georg Mitzschke, syn Josepha Mitschke.

Odrestaurowano i zakonserwowano renesansowe malowidła na sufitach i ścianach prezbiterium. Firma Halupczok ze Szczedrzyka pod kierunkiem p. Georga Mitschke, który dobierał wszystkie kolory, odmalowała ściany, sufity, kaplic i naw bocznych. Ornamenty i kartusze z tekstem „Credo” na suficie dobudowanych przęseł kościoła pod kierunkiem p. Mitzschke odmalowała pani Róża Ciomber z Buławy i pan Hoinka z Głogówka. Pomalowano także balustradę i nastawę organową na chórze, piszczałki pokryto folią aluminium. Pan Schwiertz pochodzący z Czarnowąs, a mieszkający na stałe w Niemczech wyremontował organy. W kościele wyremontowano i pomalowano ławki. Odrestaurowano i zakonserwowano wszystkie boczne ołtarze i renesansową ambonę.

W roku 2001 konserwator pan mgr Andrzej Barski odrestaurował i zakonserwował obraz Trójcy Przenajświętszej.

W 2003 również pan mgr Barski odrestaurował malowidła na suficie w kaplicach bocznych:

  • Św. Józefa, Pokłon trzech Króli i czterech Ewangelistów autorstwa Josepha Mitschke,
  • Św. Barbary – obraz Św. Jana Nepomucena i czterech Ojców Kościoła, oraz pod chórem obraz Pieta i Matka Boska z Lourdes również autorstwa Josepha Mitzschke.

Przekryto dach kościoła i małej wieżyczki. Boczne kaplice pokryto wypalaną dachówką. Wieżę główną, wieżyczkę przy wejściu na chór, nawy boczne blachą miedzianą. Założono nowe rynny i rury spustowe z blachy miedzianej. Wszystkie te prace wykonał dekarz – blacharz p. Frymark z Brynicy.

Na wieży Firma Rduch zamontowała zegar oraz nowy napęd elektromagnetyczny do dzwonów. Wokół kościoła wykonano nową kanalizację, a pan Eryk Stryi z Wawrzyńcowic położył kostkę betonową. Wyremontowano od zewnątrz mur okalający plac kościelny. Zbito tynk, wykuto zmurszałe cegły i w ich miejsce wmurowano kamienie wapienne.
Odremontowano bramy wejściowe na plac kościelny i założono nowe bramy z metalowych prętów wykonane przez pana Jerzego Majer z Zieliny. Plac przed wejściem do kościoła i plebanią pan Eryk Stryi wyłożył podarowaną przez siebie kostką betonową. Zachowano istniejący prawdopodobnie od XVI wieku chodnik z okrągłych kamieni polnych.

To najważniejsze remonty, które wykonano przy kościele od 1993 r. Planuje się wyremontować od wewnątrz mur okalający kościół, jak to uczyniono na zewnątrz.

Bardziej szczegółowe opisy zabytków kościoła z bogatą dokumentacją zdjęciową, które tu w kontekście historii powstania kościoła jedynie zasygnalizowano, zostały umieszczone na stronie – Galeria – zabytki, a opis prac konserwatorskich i restauratorskich na stronie – Remonty w Parafii.